درباره «رمانتیسم عماد و طوبا» | کمدی‌رمانتیکی درخدمت تکریم خانواده

محمد عنبرسوز | شهرآرانیوز - با اکران عناوین جدید و متنوع فیلم‌های ایرانی، سینمای ایران روز‌های بسیار خوبی را تجربه می‌کند که عنصر تنوع در این ترکیب چشمگیر است. آثار سینمایی متنوع، از «قهرمان» (فیلم پرچالش اصغر فرهادی)، «پوست» (اثر متفاوت برادران ارک در ژانر وحشت) و «آتابای» (عاشقانه چشم نواز و شاعرانه نیکی کریمی) گرفته تا کمدی «دینامیت» و فیلم ارزشمند «منصور» در گونه تاریخی و بیوگرافیک، ترکیب رنگارنگ اکران این روز‌های سینمای ایران را تشکیل می‌دهند. این ترکیب کاملا امیدبخش و مؤثر به نظر می‌رسد و می‌تواند نیاز طیف وسیعی از مخاطبان ایرانی با سلایق مختلف را برآورده کند.

در این میان اما، یک فیلم دیگر هم روی پرده هست که، به صورت چراغ خاموش، کارش را در اکران ادامه می‌دهد و به لحاظ خصلت‌های بصری، یک اثر سینمایی متفاوت و جذاب محسوب می‌شود. «رمانتیسم عماد و طوبا»، به کارگردانی کاوه صباغ زاده و تهیه کنندگی مهدی صباغ زاده سینماگران مشهدی یک کمدی رمانتیک است که تا حدی از قواعد ژانری سینمای دهه نود هالیوود الگو گرفته، اما این کارگردان مشهدی به خوبی توانسته الگو‌های خود را ایرانی کند و گونه کمدی رمانتیک را در خدمت تکریم نظام خانواده در ایران قرار دهد. «رمانتیسم عماد و طوبا» خصلت‌های متفاوتی دارد که این فیلم را به اثری جذاب و دیدنی در شرایط امروز سینمای ایران تبدیل می‌کند.

از ایتالیا تا رمانتیسم

کاوه صباغ زاده، در فیلم اول خود با نام «ایتالیا ایتالیا» نشان داده بود که از سر تفنن و بازیگوشی به فیلم سازی روی نیاورده است. او هنرمندی نیست که به واسطه نسبت خانوادگی با مهدی صباغ زاده، به عنوان یکی از سینماگران باسابقه ایران، وارد عرصه سینما شده باشد. برعکس، کاوه صباغ زاده سینما را می‎شناسد و دغدغه ‎های خاص خودش را در این مدیوم دنبال می‌کند. او با همین دو فیلم بلند ثابت کرده که فیلم ساز است و نمی‌خواهد از آن دست کارگردان‌هایی باشد که مسیر هنری خود را بر اساس وقایع اجتماعی و اتفاقات روز پیش می‌برند.

«رمانتیسم عماد و طوبا» هم مثل «ایتالیا ایتالیا» یک کمدی رمانتیک خاص محسوب می‌شود؛ اثری که سعی دارد دوگانه رایج سینمای ایران، یعنی فیلم‌های اجتماعی تلخ از یک سو و کمدی‌های سخیف و شانه تخم مرغی از سوی دیگر، را فراموش کند و جلوه تازه‌ای به سینما ببخشد. «رمانتیسم عماد و طوبا» فیلم خنده داری نیست، اما یک کمدی بامزه محسوب می‌شود. شاید برخی از منتقدان، این فیلم را چندان جدی نگیرند، اما همین که اثر تازه کاوه صباغ زاده بر اساس مختصات ژانری پیش می‌رود و هم زمان می‌تواند برای مخاطب جوان جذاب باشد، یعنی با فیلم مهمی سروکار داریم.

ارزش‌های مضمونی

روشن است که «رمانتیسم عماد و طوبا» انتقاد‌های ریز و درشت زیادی را متوجه خود می‌بیند که تعدادی از آن‌ها کاملا وارد هستند. با این حال، یکی از نقاط قوت مهم فیلم به خلاصه داستان رسمی آن مربوط می‌شود: «وقتی سرنوشت برای اولین بار عماد و طوبا را روبه روی هم قرار داد، هر دو خوب می‌دانستند که عشق بیشتر یک مهارت است تا هیجان و تپش قلب و خارش پوست».

این عبارت ساده روح حاکم بر فیلم «رمانتیسم عماد و طوبا» را بازنمایی می‌کند؛ اثری که به روشنی دغدغه‌های فرهنگی خود را در قالب آموزش به مخاطب تقدیم می‌کند. اینکه یک فیلم ساز جوان توانسته، بدون افتادن به دام شعارزدگی، پرداخت آبرومندی از عشق به عنوان یک مهارت ارائه کند، امتیاز بزرگ فیلم این است که مشابه چنین رویکرد آموزشی در سینمای ایران کمتر وجود داشته است.

«رمانتیسم عماد و طوبا» در مقام مقایسه با «ایتالیا ایتالیا» برتری سینمایی چشمگیری ندارد. پایان تلخ فیلم اول صباغ زاده در اینجا به دوام دل نشین پیوند ازدواج مبدل شده که نظام خانواده را تکریم و امید را به جامعه تزریق می‌کند. هرچند که این تفاوت، یک انتخاب ارزشمند مضمونی (و نه یک جور پیشرفت سینمایی) است. روند پیشروی قصه، گره افکنی و گره گشایی‌ها در این فیلم، نسبت به «ایتالیا ایتالیا» ناپخته‌تر است و گاهی مخاطب احساس می‌کند که مشکلات ایجاد شده در بستر قصه، به سادگی حل شدنی است، در حالی که زوج اصلی، ماجرا را بی جهت پیچیده می‌کنند.

دو شخصیت اصلی این فیلم، چنان که باید و شاید، سمپاتیک (دوست داشتنی و جذاب) ظاهر نمی‌شوند. هرچند که انتخاب بازیگران جوان‌تر هم در این پرداخت بی تأثیر نبوده و خطرپذیری درخور احترام فیلم ساز را نشان می‌دهد. سارا بهرامی درجه یک و حامد کمیلی سرحال در «ایتالیا ایتالیا» با حسام محمودی و الناز حبیبی در «رمانتیسم عماد و طوبا» جایگزین شده اند. در حالی که فرید سجادی حسینی هم جای خودش را به مرحوم علی انصاریان داده.

محمودی و حبیبی بازیگران جوان و بسیار بااستعدادی هستند. اما هردو ایشان هنرپیشه‌های تلویزیونی محسوب می‌شوند و هنوز به آن صلابت لازم برای ایفای نقش‌های اصلی اثری با این حد از اهمیت نرسیده اند. دو بازیگر اصلی فیلم تلاش بسیار زیادی برای جلب نظر بیننده از خود نشان می‌دهند، اما مخاطب هنوز آن‌ها را به عنوان ستاره‌های سینما نپذیرفته و شاید یکی از دلایل فروش نسبتا پایین فیلم همین باشد.

جلوه بصری

مهم‌ترین ویژگی «رمانتیسم عماد و طوبا» زیبایی بصری آن برای مخاطب است. در فضایی که اغلب آثار فیلم سازان جوان ایرانی عبوس و تلخ هستند، فیلم تازه کاوه صباغ زاده شاد، پرانرژی است. فانتزی تنیده شده در تصاویر، این فیلم را به اثری رنگارنگ و چشم نواز تبدیل کرده که مخاطب را حسابی سر ذوق می‌آورد؛ هرچند که استفاده اغراق شده و ابزاری از زیورآلات صحنه و هماهنگ سازی رنگ عناصر مختلف صحنه با لباس بازیگران تا حدی نمایشی است.

بهره گیری از شاخصه‌های سینمای جوان پسند، از بادکنک‌ها و کلبه جنگلی گرفته تا خیابان پوشیده از برگ‌های پاییزی و حتی پخش یکی از مشهورترین پادکست‌های ایرانی در بخشی از فیلم، ترفند‌های دم دستی فیلم ساز برای جلب نظر بیننده است. انتخاب روایت سوم شخصی که از سوی سارا بهرامی در قالب نریشن روی تصاویر گفته می‌شود نیز یکی از همین ترفند‌های بیهوده است که تقریبا هیچ کمکی به اثر نمی‌کند.